|
Stargardzka Kolej Wąskotorowa (Stargardzka Kolej Dojazdowa, SKD, niem. Saatziger Kleinbahn, Szadzka Kolej Wąskotorowa, od nazwy powiatu) liczyła 119,6 km torów o szerokości 1000 mm. Pierwsza linia otwarta w styczniu 1895 r. połączyła Stargard przez Starą Dąbrowę i Kozy Pomorskie z Ińskiem. W miejscowości Trąbki przecięła ona normalnotorową linię Szczecin-Gdańsk. W maju 1895 r. otwarto linię do Kani, przedłużoną w listopadzie do Dobrej Nowogardzkiej, gdzie łączyła się z Reską KW. W sierpniu 1896 r. otwarto linię z Kóz Pomorskich przez Dobrzany stacja w Dobrzanach rok 1940do Poźrzadła Dworu. Ostatnią linię otwarto w październiku 1897 r. z Ińska do Jankowa Pomorskiego, gdzie krzyżowała się z linią Runowo Pomorskie-Szczecinek, w 1910 r. została jeszcze przedłużona do stacji Drawsko Pomorskie. W 1964 r. zamknięto linię z Ińska do Drawska Pomorskiego , a w 1969 r. z Dobrzan do Poźrzadła . Parę lat później obie linie zostały rozebrane, a na tym terenie utworzono poligon drawski. W 1989 r. czynnych było 81,7 km linii (68%).
stacja w Trąbkach Pom.
Pierwsze wzmianki o budowie linii wąskotorowej w powiecie szadzkim pojawiły się w 1892 roku. W jednej ze stargardzkich gazet ukazała się wiadomość o projekcie kolei wąskotorowej mającej połączyć Stargard z Goleniowem. Chęć zainwestowania wyrazili berlińczycy, którzy chcieli powołać w tym celu spółkę akcyjną. Zamysłem inwestorów było połączenie Stargardu z Goleniowem i dalej z Wolinem. W rzeczywistości nowa trasa miała pośredniczyć w przeładunku towarów z węzła kolejowego w Stargardzie na transport zamorski w Wolinie. Jednak do tego przedsięwzięcia nie doszło, ale za to poważnie zaczęto rozważać inne połączenia. Bardziej realne plany dotyczyły połączenia Stargard z miejscowościami powiatu szadzkiego.
stacja w Stargardzie 1903.W pierwszej kolejności trasa miała prowadzić ze Stargardu przez Starą Dąbrowę, do Ińska, następnie zamierzano ją odgałęzić w Starej Dąbrowie w kierunku Dobrej Nowogardzkiej, a ostatnia część odgałęziona w Kozach miała wieść przez Dobrzany do Późrzadła Dwór. W przyszłości trasa miała połączyć Stargard z Nowogardem i Drawskiem Pomorskim. Nic dziwnego że przedsięwzięciem zainteresowane były władze powiatu drawskiego, które zapowiedziały wykupienie części akcji.
Oficjalne zawiązanie spółki Aktien Gesellschaft Saatziger Kleinbanen (Towarzystwo Akcyjne Szadzkiej Kolei Wąskotorowej) miało miejsce 29 września 1893. Wtedy to też rozpoczęto projektowanie linii. Sfinansowanie inwestycji miało polegać na wyemitowaniu przez Saatziger Kleinbahn AG. Cena jednej akcji wynosiła 1000 marek, po zsumowaniu dochód z akcji wyniósł prawie 2,2 mln marek. 37% akcji zakupiła Prowincja Pomorska, 19% miasto Stargard, 18% powiat szadzki, 14% Naczelne Koleje Pruskie, 6,2% spółka Lenz&Co., 2,4% powiat drawski, pozostałe 3,4% prywatni przedsiębiorcy.
Po wpisie towarzystwa Saatziger Kleinbahn AG do rejestru handlowego rząd pruski wydał 3 listopada 1893 koncesję. Wkrótce rozpoczęły się prace budowlane. Pierwsza linia została uruchomiona 1895 ze Stargardu do Ińska, jeszcze w tym samym roku linię przedłużono do Studnicy, a w Starej Dąbrowie utworzono odgałęzienie do Dobrej. Pod koniec 1895 roku ogólna długość Stargardzkiej KW wynosiła prawie 90 km.Data Linia Długość
14.01.1895 Stargard - Stara Dąbrowa- Trąbki- Kozy Pomorskie- Ińsko
Stargard/Pom.- Alt Damerow- Trampke- Kashagen- Nörenberg 54,5 km
12.05.1895 Stara Dąbrowa- Kania
Alt Damerow- Kannenberg 14 km
12.05.1895 Ińsko- Studnica
Nörenberg - Grassee 6,4 km
01.11.1895 Kania- Dobra Nowogardzka
Kannenberg- Daber 10 km
20.08.1896 Kozy Pomorskie- Dobrzany- Poźrzadło Dwór
Kashagen- Jakobshagen- Klein Spiegel Gut 19,6
01.10.1897 Studnica-Jankowo Pomorskie
Grasse- Janikow 12,4
15.11.1910 Jankowo Pomorskie- Drawsko Pomorskie
Janikow- Dramburg 2,5
Pociągi na tych liniach były prowadzone przez lokomotywy Vulkan, wyprodukowane w stoczni szczecińskiej o tej samej nazwie. Prędkość jaką rozwijały pociągi wynosiła ok. 30 do 35km/h. Koleje wąskotorowe przed I Wojna Światową stanowiły niejednokrotnie jedyny środek transportu zarówno towarów jak i ludzi.W 1903 Kolej Szadzka posiadała 10 wagonów pasażerskich i 134 wagony towarowe, zaś w 1925 tabor liczył 18 wagonów pasażerskich i 169 towarowych, proporcje te utrzymały się do końca II wojny światowej. Wagony pasażerskie posiadały II i III klasę.
Podczas II Wojny Światowej wiele odcinków kolei wąskotorowych na Pomorzu pozamykano, a czynne były tylko linie o charakterze militarnym. Niestety prowadzone działania wojenne spowodowały też ogromne straty w infrastrukturze kolei wąskotorowych na Pomorzu.
W pierwszych latach po wojnie podjęto się odbudowy i napraw zniszczonej infrastruktury kolei wąskotorowych. W Stargardzie utworzono jeden z dwóch Zarządów Kolei Wąskotorowych na terenie Zachodniopomorskiej DOKP, pod który podlegały następujące linie. Stargard , Stara Dąbrowa, Dobra Nowogardzka, Dobra Nowogardzka Mieszewo , Resko , Mieszewo Łobez, Stara Dąbrowa Drawsko Pomorskie, oraz Kozy Pomorskie Poźrzadło. Pierwszym uruchomionym odcinkiem był Stargard Resko w grudniu 1945r. W następnych latach rósł tonaż przewożonych ładunków, oraz liczba pasażerów i zaczęto wprowadzać trakcję spalinową. Pierwsze osobowe wagony motorowe pojawiły się ok. 1955roku. Zaczęto również zastępować wysłużone niemieckie parowozy wyprodukowane w latach 1909 1925 na lokomotywy polskiej produkcji Px48 z Fabryki Lokomotyw W Chrzanowie. W połowie 70-tych na terenie stargardzkiego węzła w ruchu wąskotorowym zaczęto eksploatować transporty do przewozu wagonów normalnotorowych. w następnych latach zaczęto również sukcesywnie zastępować trakcje parową na spalinową. Do ruchu zostały wprowadzane lokomotywy spalinowe typu Lxd2 produkcji rumuńskiej. W 1986 roku do ruchu pasażerskiego trafiły również pasażerskie wagony Mbxd2 także produkcji rumuńskiej. 
Px48 3915 z pociągiem towarowym w kierunku Trampke (Trapki) w miasteczku Marienfließ (Marianowo) (04/04/1995)
Od lat osiemdziesiątych następował powolny spadek liczby przewożonych ładunków i towarów stargardzką wąskotorówką. Najgorsze okazały się lata po 1990 roku, gdzie zaczęła gwałtownie maleć liczba pasażerów i ilość przewożonych ładunków a tym samym zamykano poszczególne linie.W 1996 r. została zamknięta kolejna linia ze Starej Dąbrowy do Ińska i Dobrzan,a w 2001 ostatnia czynna linia ze Stargardu Szczecińskiego do Dobrej Nowogardzkiej. stacja Mosina Pom.
Sytuacje próbowano ratować wprowadzając ofertę usług turystycznych pod postacią pociągów na trasie Stargard -Stara Dąbrowa -Dobra Nowogardzka. Pomimo tego nie poradzono sobie z wysoką nierentownością kolei wąskotorowych i całkowite zawieszenie ruchu nastąpiło latem 2001 roku. Pomimo prób samorządów i różnych organizacji nieudało się wznowić ruchu. W chwili obecnej intensywnie przebiega proces niszczenia pozostałości po kolei wąskotorowej na terenie powiatu stargardzkie.
Zdjęcia zostały zrobione w przedwojennym Nörenberg, obecnie Ińsko
Linki:
http://www.stargardzkakolej.pl/wer_1/index.php?option=com_content&view=article&id=48&Itemid=58
http://pl.wikipedia.org/wiki/Stargardzka_Kolej_W%C4%85skotorowa
Dodane przez enperaz
dnia ·
267 Komentarzy ·
3525 Czytań ·
|
|
|
